Làng Mai Vàng Tân Tây: Từ Đất Phèn Nặng Đến Lợi Nhuận Hàng Tỷ Đồng Mỗi Năm
Từ một loại cây cảnh trồng để chơi trong vùng phèn nặng, sau 20 năm, làng mai vàng Tân Tây, huyện Thạnh Hóa (Long An), rộng hơn 500 ha, mỗi năm thu lãi gấp 100 lần so với trồng lúa.
Làng mai Tân Tây rộng 500 ha, mỗi năm thu về hàng trăm tỷ đồng lợi nhuận.
Những ngày giữa tháng 12,vườn mai vàng hoàng long 4 ha của lão nông Trần Văn Vị (74 tuổi, ấp 5, Tân Tây) được nhân công dọn sạch cỏ, vun gốc, và tỉa bớt tán lá để chuẩn bị cho vụ hoa Tết. Trong khi ông Vị bật công tắc hệ thống tưới tự động, đứa cháu nhỏ gần đó nghịch ngợm trèo lên những thân mai "cụ kỵ" với tán rộng 3-4 m, chu vi gốc hơn một mét. Ngoại trừ 5.000 m² mai mới trồng từ 1-5 năm tuổi, những cây mai còn lại đều có tuổi đời từ 10-20 năm.
"Một thương lái từ Sa Đéc vừa đặt cọc mua 56 gốc mai 10 năm tuổi, với giá từ 35 triệu đến 100 triệu đồng mỗi gốc, tổng cộng hơn 3 tỷ đồng, sẽ được vận chuyển đi bán Tết trong vài ngày tới", ông Hai tự hào khoe.
Gia đình ông Hai là hộ đầu tiên khởi xướng phong trào trồng mai vàng ở vùng đất phèn chát. Khoảng 20 năm trước, con trai ông đến Bến Tre chơi, thấy nơi đây trồng nhiều mai nên đã học hỏi cách chăm sóc, sau đó mua khoảng 100 cây giống về trồng thử. Ban đầu, hàng xóm ai cũng chửi gia đình ông Hai Vị bị khùng, vì đất ở đây phèn nặng, chỉ có cây tràm và khóm mới sống nổi.
Một trong 5 cây mai cổ thụ trên 20 năm tuổi tại vườn mai ông Hai Vị.
Nhờ biết cách xử lý đất mặt và chọn cây con khỏe mạnh, sau 4 năm, ông Hai Vị bán lô mai đầu tiên với giá 5,6 triệu đồng một gốc, thu lãi gần 500 triệu đồng. Hàng xóm thấy ông làm ăn hiệu quả nên đến học hỏi, khiến diện tích trồng mai ở làng tăng nhanh chóng. Hiện tại, cả 6 người con của ông Hai Vị đều theo nghề trồng mai. Riêng vườn mai vàng đẹp của ông có 5 cây mai cổ thụ với chu vi gốc từ 1-1,2 m, tán tròn tự nhiên ít chỉnh sửa, gốc xù xì uốn lượn, rêu phong như cổ thụ, được thương lái định giá từ 1,2 đến 1,5 tỷ đồng mỗi gốc.
Lão nông cho biết, vào thời điểm này những năm trước, con đường từ quốc lộ đến vườn mai dài hơn hai km luôn chật kín xe tải của thương lái đến vận chuyển mai đến các tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Tây Ninh, Đồng Nai, và Bình Thuận. Năm ngoái, dù chỉ bán vài liếp mai cổ thụ, ông cũng thu lợi nhuận hơn 17 tỷ đồng. Tuy nhiên, năm nay, triều cường sau lũ rút chậm, nhiều vườn mai chưa kịp khô ráo nên thương lái phải chờ vì sợ bứng cây chết. Ngoài ra, sức mua năm nay cũng giảm đáng kể, từ đầu năm đến giờ ông chỉ chốt được vài đơn hàng, tổng cộng gần 5 tỷ đồng.
Cách vườn mai của ông Hai Vị khoảng một km, vào giữa trưa, ông Nguyễn Văn Hoàng, trưởng ban đại diện làng mai Tân Tây, cùng vợ đang chăm sóc hai ha mai đã trồng được hơn 3 năm tuổi. Ông Hoàng cho biết, trước đây do đất phèn nặng, lúa hai vụ mỗi năm sau khi trừ chi phí chỉ lãi khoảng 50 triệu đồng. Bảy năm trước, ông chuyển 1.000 m² đất lúa sang trồng mai, sau 4 năm thu được khoảng 500 triệu đồng, gấp 10 lần so với trồng lúa. Thấy hiệu quả, ông bỏ hẳn lúa để chuyển sang trồng mai.
Theo ông Hoàng, nghề trồng mai không khó và chi phí đầu tư không quá cao. Ngoại trừ vụ đầu tiên, người trồng phải lên liếp, cuốc mô, lắp đặt hệ thống tưới với tổng chi phí khoảng 150 triệu đồng mỗi ha, các vụ sau chi phí đầu tư giảm xuống còn khoảng 50 triệu đồng.
Trưởng ban đại diện làng mai chia sẻ bí quyết để cây phát triển tốt nằm ở khâu ươm mai con khá công phu. Nhà vườn sẽ đem hạt mai chín sàng lọc qua nước để loại bỏ hạt lép, sau đó chọn một khoảng đất bằng, trải lưới, rồi trộn phân chuồng và xơ dừa để ươm cây. Khoảng 3-4 tháng sau, nông dân sẽ nhổ mai con, loại bỏ các cây có rễ chuột (một rễ), chỉ giữ lại các cây có nhiều rễ để cho vào bầu và tiếp tục ươm.
Ông Nguyễn Văn Hoàng đang phun thuốc chăm sóc vườn mai vàng bến tre chuẩn bị bán Tết. Nông dân cần xử lý kỹ lớp đất mặt và chia đều rễ xung quanh trước khi trồng để cây mai có bộ đế đẹp nhất. Nếu trồng đúng tiêu chuẩn, sau khoảng 4,5 năm, mỗi gốc mai sẽ có giá từ 2-3 triệu đồng; mỗi ha doanh thu 6 tỷ đồng, trừ chi phí còn lãi khoảng 5 tỷ đồng, gấp 100 lần so với trồng lúa.
Ngoài việc chăm sóc vườn mai, mấy tháng nay ông Hoàng cùng vợ đang đầu tư xây dựng con đường bê tông dọc khu vườn, xây các chòi thủy tạ, phòng nghỉ, và cải tạo ao nuôi cá để chuẩn bị đón khách du lịch vào năm sau.
Anh Trần Văn Lâm, một thương lái mua mai hơn 10 năm tại Đồng Tháp, cho biết năm nay kinh tế mới phục hồi sau dịch nên sức mua giảm khoảng 30% so với mọi năm. Dù thuộc dòng mai gốc Bến Tre, anh Lâm đặc biệt thích giống mai ở Tân Tây vì chúng lớn nhanh hơn những nơi khác đến 2-3 năm và bộ đế cây thường đều, đẹp, có màu vàng như nghệ chứ không xám như ở các nơi khác.
"Bình quân, mỗi vụ Tết tôi nhập mai về khoảng 5-6 tỷ đồng, đa số là mai trên 10 năm tuổi. Sau Tết, những gốc mai không bán được sẽ tiếp tục được đưa về vườn chăm sóc," anh Lâm chia sẻ.
Ông Nguyễn Kinh Kha, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạnh Hóa, cho biết làng mai Tân Tây có trên 500 hộ thành viên và được công nhận hai năm trước. Tại làng mai, người dân trồng hai loại cây chính là mai tạo gốc hình thú và mai tàng. Theo nhận định của các chuyên gia, do vùng đất bị phèn nặng, rễ mai khi cắm xuống gặp đất phèn sẽ không đâm thẳng mà tỏa ra các hướng, vô tình tạo nên bộ đế đẹp, đặc trưng của mai Tân Tây.
"Bình quân, mỗi ha một năm nông dân lãi từ 3-4 tỷ đồng, gấp nhiều lần so với trồng lúa, nên đời sống người dân được cải thiện đáng kể," ông Kha nói và cho biết thêm, UBND tỉnh vừa phê duyệt đề án phát triển làng nghề trồng mai xã Tân Tây gắn với phát triển du lịch tỉnh Long An đến năm 2030.